Pompa ciepła - split, czy monoblok?
Planując montaż pompy ciepła należy przemyśleć, czy chcemy urządzenie typu monoblok, czy split. Działają w ten sam sposób, lecz różnią się budową, sposobem montażu i komfortem użytkowania. Co więc jest lepsze?
Pompy ciepła – czym są?
Pompy ciepła to ekologiczne i tanie odnawialne źródło energii, które staję się coraz bardziej popularne wśród właścicieli budynków. Koszty eksploatacji tych urządzeń są średnio nawet 50% niższe niż kotła gazowego o podobnej mocy, a w połączeniu z ogrzewaniem podłogowym lub ściennym zapewniają naprawdę wysoki komfort cieplny użytkowanego budynku.
Większość pomp ciepła można łatwo zintegrować z istniejącą instalacją centralnego ogrzewania gazowego lub olejowego, uzupełniając lub zastępując klasyczne systemy grzewcze. Maksymalne obniżenie kosztów ogrzewania zapewnia połączenie pompy ciepła z instalacją solarną i fotowoltaiczną.
W jaki sposób działa pompa ciepła?
Z technicznego punktu widzenia pompa ciepła jest urządzeniem wykorzystującym procesy fizyczne (parowanie, skraplanie, sprężanie i rozprężanie) do wymuszonego przekazywania energii cieplnej z ośrodka o niższej temperaturze do ośrodka o temperaturze wyższej. Inaczej mówiąc: pompa ciepła pobiera energię cieplną z powietrza na zewnątrz (pompa powietrzna) lub gruntu (pompa gruntowa) i przy pomocy wymiennika przekazuje ją do instalacji grzewczej budynku.
W razie potrzeby nie ma problemu z odwróceniem tego procesu i użycie pompy ciepła do chłodzenia pomieszczeń. Zasadnicza różnica pomiędzy pompą ciepła a klimatyzacją sprowadza się do sposobu oddawania chłodu: klimatyzator obniża temperaturę poprzez bezpośredni nadmuch zimnego powietrza, z kolei pompa ciepła potrzebuje czynnika, którym jest woda krążąca w instalacji.
Spośród różnych typów pomp ciepła można rozróżnić dwa główne rozwiązania: pompy gruntowe GSHP – czerpiące ciepło z głębi gruntu oraz pompy powietrzne ASHP – wykorzystujące powietrze pobrane z zewnątrz. Te drugie stosowane są najczęściej w przypadku budownictwa jednorodzinnego. Na jego korzyść przemawia prostsza konstrukcja, łatwość instalacji oraz niższa cena.
Powietrzna pompa ciepła split, czy jednak monoblok?
Pompa typu split – składa się z dwóch jednostek: zewnętrznej oraz wewnętrznej, instalowanej w środku budynku. Jednostka zewnętrzna zawiera w sobie wentylator, parownik i sprężarkę, a wewnętrzna skraplacz, pompę obiegową i automatykę sterującą. Są one połączone szczelnymi przewodami, w których krąży czynnik chłodniczy.
Elementem urządzeń typu split zazwyczaj jest inwerter sterujący pracą sprężarki w jednostce zewnętrznej, co umożliwia dopasowanie mocy grzewczej urządzenia do aktualnego zapotrzebowania na ciepło. Jednostka wewnętrzna ma kompaktowe rozmiary, dzięki czemu zajmuje niewiele miejsca, a jej montaż jest łatwiejszy. Przewody łączące obie jednostki pompy wypełnione są czynnikiem chłodniczym o bardzo niskiej temperaturze zamarzania (najczęściej jest to gaz R410A, R32, R290), co gwarantuje bezawaryjną pracę nawet przy dużych mrozach.
Zgodnie z przepisami unijnymi instalator pompy ciepła split musi posiadać uprawnienia f-gazowe, które uprawniają do pracy z syntetycznymi czynnikami chłodzącymi. Wiąże się to z dodatkowymi kosztami. Trzeba także pamiętać, że urządzenia tego typu wymagają corocznej kontroli szczelności (koszt około 500 zł) oraz założenia tzw. karty produktu, jeżeli ich moc przekracza 10 kW (jednorazowy koszt około 1000 zł).
Pompa typu monoblok – wszystkie wymienione wyżej komponenty pompy zamknięte są fabrycznie w jednej, hermetycznej obudowie.
Monoblok to pojedyncza jednostka, mieszcząca w swojej obudowie wszystkie komponenty niezbędne do działania pompy. Jej instalacja sprowadza się zatem tylko do połączenia z układem centralnego ogrzewania. Dzięki temu, że całość jest fabrycznie szczelnie zamknięta i izolowana, pompa ciepła monoblok jest znacznie bardziej cicha, niż pompa ciepła split.
W przypadku pompy ciepła monoblok cena jest zauważalnie wyższa od jednostek typu split. Droższy koszt zakupu rekompensuje za to niższy koszt eksploatacji. Montaż nie wymaga posiadania przez instalatora certyfikatu f-gazowego, nie wykonuje się bowiem procedury napełniania czynnikiem chłodniczym, ani corocznej kontroli szczelności.
Monoblok czy split?
Oba typy pomp ciepła to urządzenia działające w ten sam sposób a różnice między nimi sprowadzają się do innej budowy jednostki oraz sposobu instalacji. Jedne i drugie oferują dobre współczynniki efektywności (ang. Coefficient of Performance), świetnie sprawdzając się zarówno w przypadku zwykłych kaloryferów, jak i ogrzewania podłogowego oraz ogrzewania ciepłej wody użytkowej (CWU). Pompa ciepła split to mniejszy koszt podczas samego zakupu, ale wyższy koszt instalacji i eksploatacji. Pompa ciepła monoblok jest droższa w zakupie, ale tańsza w montażu i użytkowaniu. Na pewno warto także rozpatrzyć obniżenie kosztów użytkowania pompy ciepła poprzez montaż instalacji PV. Oba systemy wzajemnie się wspierają, obniżając wysokość rachunków za prąd, przy jednocześnie zachowanym komforcie cieplnym wewnątrz budynku.